Stand by your ad (behalve op Internet natuurlijk).
Geplaatst op mei 23, 2018 | Gearchiveerd onder The Semidaily Kuitenbrouwser | Reageer
Op vrijdag 25 mei houdt Ierland een referendum over de abortuswetgeving. Het achtste amendement van de Ierse grondwet bepaalt dat abortus in Ierland uitsluitend is toegestaan wanneer het leven van de moeder op het spel staat. De Ierse regering wil het amendement schrappen en vervangen door een nieuwe, aparte abortuswet. Principiële tegenstanders van abortus, waarvan er nogal wat zijn in het diepgodsdienstige Ierland, vrezen een hellend vlak richting een volledige liberalisering, de voorstanders juichen de wijziging toe als een eerste stap naar vrouwelijke zelfbeschikking. Beide partijen voeren intensief campagne, al wekenlang is het referendum hét publieke onderwerp van gesprek, in de media, in de kroeg, op straat en online.
Op 24 april 2018 werd op internet de domeinnaam geregistreerd. Bij het registreren van een internetdomein hoef je je identiteit niet bekend te maken, en dat is hier dan ook niet gebeurd, de ‘whois’ is ‘private’. Diezelfde dag krijgt de website een SSL-certificaat, dan tel je mee voor de zoekmachines, en wordt hij gekoppeld aan een Facebook-pagina. De ‘about’ (een soort ‘whois’) is leeg. De eerste dag melden zich meer dan 500 ‘fans’. De pagina begint op Facebook advertenties te plaatsen. ‘Op 25 mei is het referendum. Als u nog niet besloten heeft, zijn hier wat feiten die u kunnen helpen bij uw keuze.’ Je hoeft geen tekstwetenschapper te zijn om al snel te begrijpen dat www.undecided8.org zelf allerminst undecided is, maar onder deze doorzichtige dekmantel campagne voert voor de ‘NO’- optie.
Dus: op een anoniem internetdomein verschijnt een propaganda-website waarvan de eigenaar onbekend is. Die anonieme website maakt vervolgens een anonieme pagina op Facebook aan en vervolgens gaat deze anonieme Facebookpagina van deze anonieme website, gekoppeld aan een anoniem domein, adverteren om kiezers van een nationaal referendum te beïnvloeden. Wie dit alles betaalt: onbekend. Facebook heeft een naam voor dit product: dit zijn dark posts.
Dankzij het digitale speurwerk van een Ierse activist genaamd Gavin Sheridan werd duidelijk dat undecided8.org inderdaad gelieerd is aan ‘Protect The 8th’, een politiek actiecomité tegen abortus. Ook komen er banden met een Amerikaanse Franciscaner orde aan het licht, en met Fuzati, ‘the premier Catholic marketing & technology firm’, het Cambridge Analytica van de katholieke kerk, zou je kunnen zeggen.
Hier wordt de Ierse wet op twee punten overtreden: partijdige informatie presenteren als neutraal, en buitenlandse inmenging in een binnenlandse verkiezingscampagne.
Maar wacht, Facebook is een Amerikaans bedrijf. Amerika kent toch strenge en fijnmazige wetgeving als het gaat om politieke campagnes? Financiering, donaties, endorsements, het is allemaal streng gereguleerd teneinde het verkiezingsproces zo transparant mogelijk te maken, toch? De Federal Election Committee (FEC) zorgt voor de handhaving en past de regels aan naarmate de campagnecultuur evolueert. Eén manier om de strikte financieringsregels te omzeilen was bijvoorbeeld door PAC’s in te zetten, political action committees, die technisch los stonden van de kandidaat maar wel diens boodschap verkondigden. Door de McCain/Feingold-wet van 2002, beter bekend als stand by your ad, werden PAC’s verplicht bekend te maken namens wie zij spraken. Daaraan danken wij die kleine toevoeging aan het eind van Amerikaanse campagnespots: ‘Ik ben kandidaat X en ik sta achter deze boodschap.’ In 2012, het internet had inmiddels een vlucht genomen als politiek communicatiemedium, kwam de FEC op het idee dat dit voorschrift behalve voor radio en televisie ook voor websites zou moeten gelden.
Wat toen gebeurde is het perfecte voorbeeld van hoe de moderne datadictatuur is ontstaan. Dus de FEC schrijft een brief naar de grote internetbedrijven: stand-by-your-ad geldt voortaan ook voor jullie. Zonder kennis van de meest recente mediageschiedenis zou je zeggen: massamedia moeten het hebben van hun reputatie, vertrouwen is hun levensbloed, dat is waar lezers en adverteerders op af komen. Een nieuw, opkomend massamedium zou integriteitsverhogende regulering moeten toejuichen. Mét enige kennis van de recente geschiedenis is iets makkelijker in te schatten hoe het werkelijk ging, al blijft de toedracht ook nu nog, na alles wat wij inmiddels over Facebook weten, behoorlijk van de pot gerukt.
Facebook diende een bezwaarschrift in, een fascinerend document, nog steeds te lezen op de website van de FEC – een pleidooi voor vrijstelling van McCain/Feingold. Er was een precedent, argumenteerden de advocaten. Bedrukte ballpoints en koffiemokken bijvoorbeeld: vrijgesteld. Bumperstickers! En wat te denken van skywriting, vliegtuigen die met witte rook teksten in de lucht schrijven? Ook uitgezonderd! Waarom? Omdat zo’n disclaimer praktisch onuitvoerbaar zou zijn. Als je op een bumpersticker duidelijk moet uitleggen wie de afzender is, blijft er voor boodschap zelf geen ruimte over! Ballpoints en koffiemokken: idem. Luchtschrift: enfin, evident! Ook internet-advertenties kennen een beperkt aantal lettertekens, betoogde de Facebook-advocaten, dus daarvoor zou hetzelfde moeten gelden.
Het is nauwelijks voor te stellen dat ze bij Facebook niet dubbel hebben gelegen van het lachen bij het opstellen van deze verdediging. En dat iemand er genóegen mee zou nemen, is eveneens nauwelijks voor te stellen. Toch is dat wat er gebeurde: het verweer werd aanvaard en Facebook (en Google) werden vrijgesteld van stand-by-your-ad. Daar & Toen, in die beschikking van de FEC, werd de basis gelegd voor het Mueller-onderzoek, het Cambridge Analytica-schandaal en de crisis bij Facebook.
Wie in Amerika wel eens naar televisie kijkt, ziet dat daar veel wordt geadverteerd voor medicijnen en medische diensten. Die zijn allemaal voorzien van een gesproken bijsluiter. Zodra de boodschap zelf verteld is, begint een gejaagde voiceover een lijst met waarschuwingen en condities op te sommen waaraan geen einde lijkt te komen, terwijl het beeld intussen gevuld wordt met traag inzoomende packshots en glazige closeups van dankbaar lachende gebruikers. Dat wettelijk vereiste prevelement duurt soms zó lang dat je je afvraagt of het nog wel zin heeft om op die manier te adverteren, en tegelijkertijd weet je dat Amerikaanse adverteerders geen dollarcent uitgeven die niet bewezen effectief is. Daar is een topzware disclaimer kennelijk geen bezwaar.
Sinds 2012 zijn verschillende pogingen gedaan om het internet onder stand by your ad te brengen, en elke keer stuurde Silicon Valley advocaten naar Washington om het tegen te houden, tot op heden met succes. Dat het mogelijk is om op Facebook gecamoufleerd politieke propaganda te maken, is niet een onbedoeld bijverschijnsel van een uit de hand gelopen netwerkapplicatie voor studenten, zoals Zuckerberg het graag doet voorkomen, voor het ‘recht’ op dark posts is keihard gevochten.
En als de Ierse amateuronderzoeker Evan Sheridan er geen dagen en nachten digitale archeologie in geïnvesteerd had, zou www.undecided8.org tot na het Ierse referendum in de lucht gebleven zijn. En wie weet hoeveel andere sinistere websites en Facebook-pagina’s.
Sheridan’s onthulling kwam drie weken geleden, op 29 april 2018. Zes weken nadat het Facebook/Analytica-schandaal uitbrak en drie weken nadat Mark Zuckerberg de wereld tijdens een hoorzitting op Capitol Hill had bezworen dat Facebook er álles aan doet om herhaling te voorkomen. In totaal heeft Mark Zuckerberg zich inmiddels veertien keer in het openbaar verontschuldigd en beterschap beloofd, in veertien jaar.
Reacties
Laat een bericht achter