Meneer Smit
Geplaatst op februari 25, 2004 | Gearchiveerd onder Dossier Kijkwijzer | Reageer
Een van Jimmy Stewarts beste rollen, vind ik, speelt hij in Mr. Smith Goes To Washington. Jefferson Smith, een naïeve idealist, leider van de plaatselijke padvinderij, beijvert zich voor een nationaal jongenskamp, een missie die hem uiteindelijk naar Washington brengt, om zijn plan door het Congres te slepen.
Daar staat hij, vers van de trein, in de hal van het Lincoln Memorial, een eenvoudige provinciaal, terwijl de aartsvader van Amerikaanse democratie vanuit zijn immense witte marmeren leunstoel op hem neerkijkt, een nietige eenling, naar de hoofdstad gekomen om een ideaal te verwezenlijken, precies zoals de grote Lincoln ooit zelf had gedaan.
Het wordt een grote ontgoocheling.
Washington blijkt heel anders te werken dan in de schoolboekjes staat. Op de achtergrond, en soms ook op de voorgrond, spelen heel andere dingen: opportunisme, ijdelheid en corruptie, en het eigenlijk werk, iets tot tot stand brengen voor de kiezer, blijkt daar op allerlei manieren ondergeschikt aan te zijn.
Arme Jefferson Smith. Ik moest aan hem denken toen ik vorige week met mijn koffertje de hal van de Tweede Kamer binnenstapte. Daar was ik, in ”s lands vergaderzaal’, waar om een debat bij te wonen over een kwestie ik zelf als journalist aan de orde had gesteld.
Ik mocht dan goed ingevoerd zijn in het onderwerp, het viel niet mee om te volgen wat er nu precies gezegd werd. Terwijl mij in het gesprokene niets bijzonders opviel onstond er soms plots beweging achter de tafel en op de perstribune, hoofden gingen omhoog, blikken werden gewisseld, pennen gepakt. Kennelijk was er iets gebeurd, maar wat?
Als laatste van de Kamerleden kwam Femke Halsema binnen. Ze fluisterde wat met de voorzitter, Clemens Cornielje van de VVD, vervolgens wat met enkele andere kamerleden en nam toen plaats, als laatste in de rij. Ze had zich nog niet voorbereid, legde iemand me later uit, en wilde niet als tweede spreker optreden, zoals ze was ingedeeld, maar als laatste, dan had ze nog wat respijt. Sommige Kamerleden en fractiemedewerkers had ik vorige week al aan de lijn gehad, in verband met hun voorbereiding, maar niet iedereen gaat blijkbaar zo grondig te werk.
Merkwaardig genoeg verspilde Halsema de gewonnen tijd weer grotendeels door lukraak andere sprekers te onderbreken. Toen Fenna Vergeer van de SP opmerkte hoe vreemd het is dat omroepen die van tevoren aankondigen dat ze een film of programma vroeger gaan uitzenden dan op grond van de leeftijdskeuring is toegestaan, daar op geen enkele manier van kunnen worden weerhouden, greep Halsema de microfoon. Als bij toverslag verscheen een geschokte, ja onthutste blik in haar ogen. Op bijpassende toon vroeg ze of mevrouw Vergeer misschien de ‘onafhankelijkheid van de publieke omroep’ ter discussie wilde stellen. Fenna Vergeer trok een wenkbrauw op, andere Kamerleden keken elkaar bevreemd aan en de voorzitter verzocht Halsema vriendelijk op het onderhavige dossier in te gaan. niet op een onderwerp van twee maanden geleden. Het vreemdst was eigenlijk dat niemand dit vreemd leek te vinden.
De Partij van de Arbeid was vertegenwoordigd door Mariette Hamer, onderwijsspecialiste van de fractie. Zij verving Jeltje van Nieuwenhoven, die ziek was. Van Nieuwenmhovens logische vervanger, cultuurwoordvoerder John Leerdam, was ‘verhinderd wegens verplichtingen elders,’ legde zij uit. John Leerdam liet onlangs weten ook te twijfelen aan de deugelijkheid van de Kijkwijzer, mede opgrond van de vele bezorgde mailtjes van ouders die hij hierover ontvangt. Maar ja, de Kijkwijzer is een PvdA-prestigeproject, Hedy d’Ancona is voorzitter van de Stichting, dus zo eenvoudig ligt het niet. Vandaar dus dat niet John Leerdam maar mevrouw Hamer hier nu zat, met een briefje voor zich waar ze alles keurig van oplas. Op de publieke tribune zat mevrouw d’Ancona, die haar nauwlettend in het oog hield en als het nodig was met knikjes en handsignalen bijstuurde. Het was alsof ze een onzichtbare joystick in haar handen hield, waarmee ze dit bionisch bestuurbare kamerlid kon laten doen we ze wou.
Hamers formulering was dermate doorzichtig dat ik onwillekeurig in de lach schoot. Niemand lachte mee, integendeel, uit verschillende richtingen werd ik vermanen aangekeken. Dit soort eufemismen is hier blijkbaar heel gewoon.
Zo vergaat het de naïeve boyscout-leider in Mr. Smith Goes To Washington ook ongeveer. Maar hij accepteert het niet en vecht terug, tot het uiterste, als hij de Senaat lamlegt met de langste fillibuster uit de Amerikaanse geschiedenis.
Ook in het geval van de Kijkwijzer zou dat misschien wel een idee zijn. Het terugdraaien van vergissingen is altijd lastig in de politiek, men hangt zijn halve carriere op aan zo’n project, reist de wereld af om er kond van te doen op congressen en conferenties, het inzicht wordt op slot gezet, opdat het toch vooral niet zal voortschrijden.
Anderzijds, dat je het keuren van films en tv-programma’s niet aan de industrie zelf over moet laten is zó evident, dat inzicht moet ooit een keer doordringen.
Je ziet het ook met andere jaren negentig-privatiseringen, die alsnog worden beperkt of teruggedraaid.
Vandaag het stroomnet, morgen de Kijkwijzer!
Reacties
Laat een bericht achter