Pluriformiteit
Geplaatst op april 8, 2004 | Gearchiveerd onder Geen categorie | Reageer
De omroepverenigingen waarvoor het publieke bestel ooit bedacht werd hebben het blijkbaar niet meer nodig en die ene omroep waarvoor het stelsel nu juist níet werd opgericht, is ervan afhankelijk geworden.
De TROS heeft als enige omroep met verontwaardiging gereageerd op de bevindingen van de commissie Rinnooy Kan – een betere illustratie van de verwording van het publieke omroepbestel is niet denkbaar. Kennelijk is de TROS de enige omroep die nog een dermate sterke binding met z’n achterban heeft, dat ze het als een bedreiging van hun bestaan ervaren wanneer die band, zoals Rinnooy Kan bepleit, wordt doorgesneden.
De AVRO, VPRO, VARA, KRO, NRCV en de EO zien er blijkbaar geen bezwaar in dat de Liberalen, de Libertairen, de Sociaaldemocraten, de Katholieken, de Vrijzinnige en de Othodoxe Protestanten straks niets meer over hun programma’s te zeggen hebben. Ze gedragen zich als een bergbeklimmer die bekneld geraakt is tussen twee rotsblokken en zijn eigen been afzaagt om verder te kunnen. Ik bedoel, de evenredige vertegenwoordiging van die verschillende levensbeschouwelijke groepen, daar was het toch allemaal om begonnen?
Niet de wens van de leden vormt de maatstaf voor de programmering van de publieke zenders, maar een geheimzinnige, nauwelijks te omschrijven en toch bindende vorm van culturele consensus. Een kwestie van wat ‘nette mensen’ denken dat andere ‘nette mensen’ willen zien en horen. ‘Ik gebruikte dat been toch nooit,’ zegt de bergbeklimmer.
Kennelijk halen de omroepen hun legitimatie inmiddels ergens anders vandaan. Waar vandaan? Uit Den Haag, waar elke bloedgroep zo zijn politieke protectie geniet, de AVRO bij de VVD en D’66, de confessionelen bij het CDA, de Vara en de VPRO bij de PvdA, Groen Links en de SP, BNN bij allemaal een beetje (de jeugd!) – alleen de TROS, de grootste publieke omroep, die is politiek dakloos. ‘Over ons wordt in Den Haag altijd een beetje lacherig gedaan,’ zei TROS-directeur Karel van Doodewaerd onlangs in een interview. Het heet de Volksvertegenwoordiging, dat orgaan daar aan het Binnenhof, maar die term moeten we niet al te letterlijk nemen.
De omroepverenigingen waarvoor het publieke bestel ooit in het leven werd geroepen hebben dat bestel niet meer nodig en die ene omroep waarvoor het nu juist nÃet werd opgericht, is ervan afhankelijk geworden. De TROS begon veertig jaar geleden als de enige ‘niet-echte’ omroep, inmiddels is het de enige echte. Niet dat ze worden beloond voor die trouw aan hun oorspronkelijke missie. Integendeel, de TROS mag dan de grootste omroep zijn, de muziek waar hun leden van houden, Marianne Weber en Frans Bauer, mogen ze op de radio niet draaien.
En opnieuw kwam er een commissie die de hele zaak bestudeerde, die zichzelf betitelde als visitatiecommissie, waarschijnlijk om de indruk te wekken dat dit keer geen lichaamsholte aan de inspectie zou ontsnappen, en opnieuw werd er geen echte keuze gemaakt tussen de twee modellen waarop de discussie zich alweer enige tijd toespitst (het ‘productiehuizenmodel’ en het ‘thuisnetfusiemodel’). Nee, er werd een derde constellatie geïntroduceerd die, hoe kon het anders, ‘elementen van beide’ bevat.
Los van de merites van al die modellen, als na zóveel studie, analyse en advies het zoveelste moeizame compromis uit de bus rolt, weet je zeker dat er over vijf jaar opnieuw een commissie aan het werk kan, en vijf jaar daarna waarschijnlijk weer. Bewindspersonen komen en gaan, en de publieke omroep blijft gewoon bestaan.
‘Toen mij tien maanden geleden het omroepsysteem werd uitgelegd…’ zei staatssecretaris Mady van der Laan afgelopen zaterdag in een vraaggesprek met NRC Handelsblad naar aanleiding van het rapport. De portefeuille ‘Publieke Omroep’ is in handen gegeven van een nieuwkomer was die vóór de inburgeringscursus nog nooit van omroepverenigingen gehoord had. Is er wel radio en televisie in het land waar zij vandaan komt, of ook dat niet? En deze staatssecretaris moet beoordelen of dit een zinnig rapport is?
Er zou misschien eens een politieke zwaargewicht op die post moeten worden gezet, in plaats van dat hij in de blessuretijd van de formatie nog even wordt toegeschoven aan iemand die nog over was, of aan een leuke, nieuwe beginneling die men wel eens een periodetje wil uitproberen.
Op de dag dat de netmanager, kanaalcommissaris, stationschef, of hoe die functionaris bij Radio 2 ook mag heten, bepaalde dat Marianne Weber en Frans Bauer op die zender niet gedraaid mogen worden, had de TROS natuurlijk direct en met veel stampei uit het publieke bestel moeten stappen. Deze nieuwe dreigende beknotting van hun programmatische vrijheid lijkt me een goede aanleiding dat alsnog te doen. Wibo van der Linde zit al op het REM-eiland, ze kunnen zo weer opnieuw beginnen.
Reacties
Laat een bericht achter