Over de uitdaging en de taak

Geplaatst op maart 13, 2007 | Gearchiveerd onder Geen categorie | Reageer

Waarom koop je nieuwe kleren? De oude zijn te klein geworden of versleten, mogelijkheid één. De mode verandert, mogelijkheid twee. Je bent uitgekeken op je oude, mogelijkheid drie.

Met taal gaat het ook zo. Zo ontstaan, achtereenvolgens: het neologisme, Hedenlands en Turbotaal. Het moeilijkst te doorgronden is de middelste categorie. Nieuw verschijnsel vergt nieuw woord, dat is duidelijk. Persoonlijke profilering door taalinnovatie, dat is ook duidelijk. Maar ‘de mode’ – waar komt die vandaan? Hoe kan het dat ontwerpers over heel de wereld onafhankelijk van elkaar voor komend seizoen dezelfde kleur kiezen? Zo gaat het dus niet, er worden talloze kleuren gelanceerd, maar de modepers kiest er eentje uit. Dat wil zeggen: een machtig blad, braaf gevolgd door de rest. En hoe kiest zo’n blad? Tja, een gut feeling? Een educated guess? Een neus voor wat de markt verlangt?

Neem het woord ‘uitdaging’. Iedereen spreekt tegenwoordig van ‘uitdagingen’. De ‘uitdaging’ is al zo’n cliché geworden dat mensen zich er voor excuseren. Maar vanwaar die populariteit? ‘Uitdaging’ is het aanbod, maar wat was eigenlijk de vraag?

Er was een Nederlandse voetbalcoach op de radio, die bij een Duitse club ging werken. Het gaat niet goed met die club. ‘En om te zorgen dat ze in de Bundesliga blijven,’ sprak de coach, ‘dat is dus mijn uitdaging.’ Zoals gebruikelijk in nieuwsprogramma’s tegenwoordig was de achtergrond van de benoeming al zeker drie keer uitgelegd, eerst door de presentator, toen door de correspondent, vervolgens nog eens door de voorzitter van de club, dus tegen de tijd dat de coach aan de beurt kwam wist ik wat hij ongeveer zou gaan zeggen, maar waar hij ‘uitdaging’ zei, klonk in mijn hoofd het woord ‘taak’.
Uitdaging is Hedenlands voor taak.

Er is dus iets mis met ‘taak’.
Kennelijk.

‘Taak’ impliceert een baas, ondergeschiktheid, verplichting. Zo ziet de moderne mens zichzelf niet graag, als iemand die iets móet. Nee, wij zijn vrije mensen, die dingen doen omdat we ze wíllen, omdat ze bijdragen aan onze ontplooiing en zelfverwerkelijking. Wij zoeken naar nieuwe uitdagingen. Niet die Duitse club heeft de coach een opdracht gegeven, nee, dat heeft hij zelf gedaan, gesponsord door die club, als het ware. Daarom hoorde ik het, denk ik, door die voetbalcontext. Als er één bedrijfstak is waar nog ouderwets taken gesteld worden, dan is het de topsport. Laten we eerlijk zijn: als het om de uitdaging ging zou die club beter míj als coach hebben kunnen aanstellen. Voor míj zou die baan een véél grotere uitdaging zijn!
Kortom: uitdaging = Hedenlands voor taak.
Het was een fijn moment.
Alsof in de hoek van een kruiswoordpuzzel heel lang een rijtje leeg is gebleven, en je ineens ziet wat daar moet staan.
Even dacht ik nog aan ‘missie’. Een letter te veel, maar toch, het zit in de buurt. Als we het íets minder vrijblijvend willen maken, wordt het ‘missie’. Net wat meer dwang, maar nog steeds een flinke portie vrije wil. Uitdaging, missie, OK, maar geen taak. In Godsnaam.
Of in Mensnaam, dus, beter gezegd.

Reacties

Laat een bericht achter