De Basis Weg
Geplaatst op november 19, 2007 | Gearchiveerd onder Geen categorie | Reageer
Herinnert u zich Henk van der Meijden? Ik had altijd een beetje met hem te doen. Er hing iets ongelukkigs om hem heen. Hij deed me altijd een beetje aan de klokkenluider van de Notre Dame denken, als je hem bezig zag op televisie. Quasimodo haakte naar aandacht en affectie, maar de mensen keken en luisterden niet graag naar hem. Zo werd hij klokkenluider, hij kon de Parijzenaren laten komen en gaan, zonder dat ze hem zagen. Toch was hij niet tevreden met zijn lot en droomde van een leven in het daglicht. Zo was het met Henk van der Meijden ook een beetje. Daar zat hij, voorover gedoken, onwennig knipperend in het felle licht, nederig bevend in de aanwezigheid van zijn ster, zijn Esmeralda. Net als Quasimodo begreep Henk uiteindelijk dat het niet werkte. De klok doet het werk, de klokkenluider kan beter buiten beeld blijven.
Vorige week boog HP-De Tijd zich over de vraag waarom De Telegraaf na decennia van onstuitbare oplagestijgingen, sinds een aantal jaren lezers verliest. Misschien omdat unieke characters als Henk van der Meijden en Thomas Lepeltak (Stan Huygens) een leegte achterlieten? Of omdat het slecht gaat met het Nederlandse voetbal, vanouds een vitaal ingrediënt van de Telegraaf-mix? Of omdat er sowieso ont(kranten)lezing plaatsvindt, die in de wat minder hoogopgeleide Telegraaf-milieus misschien net iets harder gaat dan in de NRC en/of Volkskrant-lezende klasse? Omdat de Telegraaf zichzelf met Spits! Beconcurreert, zoals NRC Handelsblad dat doet met Next?
Roelof Bouwman legt de nadruk op één oorzaak: de oplage van de Telegraaf daalt omdat die krant zich niet als spreekbuis heeft opgeworpen van Nieuw Boos Rechts. Fortuyn, Verdonk, Wilders, De Telegraaf lust ze niet en vervreemdt daarmee een flink deel van zijn natuurlijke doelgroep. Ze lijken wel gek geworden daar aan de Basisweg, suggereert Bouwman, om zich zo van het nieuwe populisme te distantiëren, maar dat is een eigenaardig verwijt. Als Maurice de Hond morgen bekend maakt dat Nederland driehonderdduizend kippenneukers telt, moet er dan overmorgen een Kippenneukers Krant worden uitgegeven? Behalve hoevéél mensen iets vinden is voor uitgevers en journalisten gelukkig ook nog van belang wát ze vinden, en als de Telegraaf-redactie het niet met de ideeën van Fortuyn, Verdonk en Wilders eens is, kun je moeilijk van ze verwachten dat ze uit vrees voor oplageverlies het tegenovergestelde gaan schrijven.
De echte vraag, waar ik graag iets meer over had gelezen, is wáárom dit gebeurt. Hoe komt het dat een krant die decennialang moeiteloos samenviel met zijn doelgroep, nu ten opzichte van die doelgroep begint te schuiven?
Sinds een paar weken wordt op televisie een serie uitgezonden over het leven van Wilma Nanninga, die Henk van der Meijden opvolgde als chef van de Privé-pagina. Over van der Meijdens MELODRAMATISCHE, om niet te zeggen PATHETISCHE schrijfstijl is altijd veel gegniffeld, maar je zou willen dat deze Nanninga zijn pen had. Kreeg je van Van der Meijden altijd een sluwe, bitterzoete mix van bijtend voyeurisme en stroperig vals sentiment, als Nanninga achter de machine gaat zitten is de stroop al op, die zit rond de mond van van haar onderwerp, en is de azijn van het trendy balsamico-type met haast verwaarloosbare zuurgraad. Een aasgier hoef je nu ook weer niet te zijn, maar Nanninga is een goeiige moederkloek met afgebrande snavel.
Het feit alleen al dat er een ‘real-life-soap’ op televisie is over de chef van Pagina Privé! Wat de chef van pagina Privé in z’n schild voert hoort het daglicht niet te kunnen velen! Ik weet wel dat ze in zo’n serie nooit alles laten zien, maar dat er überhaupt per week een uur uitzendbaar materiaal in het leven van Wilma Nanninga zit, is al een veeg teken. Bij Henk van der Meijden hadden ze daar máánden over gedaan.
Dat is ook wat er met de Telegraaf in ruimere zin aan de hand is. De eigentijdse Telegraaf-journalist verhoudt zich tot die van twintig jaar geleden als Wilma Nanninga tot Henk van der Meijden. De moderne dagbladjournalist is een academisch of hbo-gevormde professional, die er na 20 jaar modern Nederlands onderwijs nette, verstandige, politiek correcte en alles behalve radicale opvattingen op na houdt. Die ook niet uit engagement of idealisme de journalistiek in is gegaan, maar omdat het een prettige, afwisselende, werkkring met veel ontplooiingsmogelijkheden is, bevolkt door andere redelijke, weldenkende mensen, veel vrouwen bovendien, die open staan voor aantrekkelijkheden als parttime werken, zorgverlof, flexibele werktijden, enzovoorts. D66-stemmers, zeg maar. Of VVD-stemmers natuurlijk, maar dan dus van het type Rutte. Die óók niet zo van Geert en Rita houdt, maar dat wist u al. Zo weerspiegelt de welbekende ‘Kloof’ tussen burgers en politiek zich uiteindelijk ook in de journalistiek.
Kon je vroeger, toen de journalistiek meer een beroep was voor dwarsliggers en avonturiers, misschien nog een onredelijke, tegendraadse krant maken, met de journalist van vandaag is dat simpelweg onmogelijk. Want niet alleen heeft die geen ‘incorrecte’ opvattingen, ook heeft hij het ongeschreven recht om niets te schrijven waar hij ‘niet achter kan staan.’ Of je moet hem héél veel geld geven. Zoals in Engeland, waar hoogopgeleiden de vunzigste tabloids maken en zelf thuis gewoon keurig The Times lezen.
Reacties
Laat een bericht achter