Het Kwartje van Camiel
Geplaatst op november 26, 2009 | Gearchiveerd onder The Semidaily Kuitenbrouwser | 5 Reacties
Ik weet een betere methode om de files op te lossen dan de kilometerheffing. Nee serieus. Ik zeg dit niet zomaar. Als Trots Op Nederland het fileprobleem laat oplossen door een man die in een fluorescerend vestje over de snelwegen rijdt om bij een calamiteit die oranje kegels te plaatsen, dan moet een niet al te domme journalist ook een eind komen, dacht ik.Mijn oplossing richt zich op een anachronisme in de wegenverkeerswet: de regel dat je op een meerbaansweg alleen links mag inhalen. Toen hij honderd jaar geleden werd ingevoerd was de bedoeling van die regel dat weggebruikers die laten we zeggen veertig reden (die had je toen) de weg niet blokkeerden voor auto’s die zestig, tachtig of zelfs honderd wilden rijden, de maximumsnelheid. In dat geval is het redelijk dat langzaam plaats maakt voor snel. Maar inmiddels is links de baan voor mensen die de maximumsnelheid overschrijden en rechts voor mensen die zich eraan houden. Iemand die op de linkerbaan 100 of 120 rijdt, al naar gelang, moet nu opzij voor iemand die 120 of 140 wil rijden. De wetsrespecteerder is wettelijk verplicht ruimte te maken voor de wetsovertreder. Dat is onredelijk. In de wet staat toch ook niet dat je een brandstichter lucifers moet geven? Doorgang verlenen aan een snelheidsduivel kost: extra moeite, extra benzine en extra risico – zou dat niet voor rekening van de wetsovertreder moeten komen? Vandaar ook dat linksplakkerij in Nederland zo veel voorkomt, onze belerende, moralistische volksaard eist dat wij de zondaar in de achteruitkijkspiegel er nog éven aan herinneren dat hij misschien de wet aan zijn kant heeft, maar niet het gelijk. Voor de hardrijder geldt precies het omgekeerde: hij zit in zijn recht en heeft dus een moreel excuus tot bumperkleven, flitsen met groot licht, etc. Een regel bedoeld om te voorkomen dat traagverkeer snelverkeer hindert, werd een verplichting om baan te maken voor wetsovertreders, een morele weeffout die jaarlijks voor miljoenen kilometers onbenut asfalt zorgt. Het best zie je het op tweebaanswegen met licht vrachtverkeer: links de personenauto’s dicht op elkaar, rechts zo nu en dan een vrachtwagen, gescheiden door honderden meters lege rijbaan. Schaf het verbod op rechts inhalen af en al die meters worden benut. En de last voor harder rijden komt terecht waar hij hoort: bij de harderrijder.
Het geijkte argument tegen rechts inhalen – dat het gevaarlijk zou zijn – is onzin: alle verkeer is ‘gevaarlijk’, het is maar hoe je het organiseert. Er wordt in dit land onafgebroken gesleuteld aan wetten en regels, Postbus 51 kraait ons via radio en TV toe dat ‘ook dit jaar weer véél wetten en regels veranderen!’ en dan zou zo’n simpele aanpassing van de verkeersregels onmogelijk zijn? De moderne verkeerspsychologie beweert trouwens dat het verkeer van meer regels niet perse veiliger wordt, omdat mensen door al die aanwijzingen minder voor zichzelf gaan denken. Het bekendste voorbeeld is de bewaakte spoorwegovergang, waar juist meer ongelukken gebeurden nadat de zichtbelemmerende bosschages waren verwijderd. Volgens die logica let je dus juist beter op als je aan twee kanten gepasseerd kunt worden.
Ik schat dat mijn plan ongeveer net zoveel effect op de files zal hebben als de kilometerheffing van Camiel Eurlings.
Waar ik dat vandaan haal? Eh, uit mijn dikke duim. Valt mijn betoog dan wel serieus te nemen? Misschien niet, maar dat geldt dan ook voor de cijfers waarmee Camiel Eurlings zijn plan voor de kilometerheffing onderbouwt. Die duim ziet er misschien wat gewichtiger uit dan de mijne – Camiel spreekt natuurlijk van ‘onderzoek’ en ‘rapporten’ – maar dat is vooral omdat hij weet dat veel journalisten een hekel hebben aan huiswerk en zijn cijfers toch niet controleren.
De centrale veronderstelling achter Eurlings plan is dat bij een prijs per kilometer het autogebruik met 15% zal afnemen. Maar daar zijn de deskundigen het helemaal niet over eens! Er zijn onderzoeken die dit suggereren, maar die gaan vooral over congestion charges, draconische spitsheffingen. Een algemene kilometerprijs a la Camiel is nog nergens ter wereld ingevoerd, dus de voorspelde uitwerking is hypothetisch. Qua effect kun je zo’n algemeen kilometertarief vergelijken met een verhoging van de benzineprijs. Dan ga je ook meer betalen per gereden kilometer. Herinnert u zich het ‘Kwartje van Kok’ nog, in 1991? Vijfentwintig cent extra accijns per liter benzine, een verhoging van zowat 10%. Als je 1 op 10 rijdt is dat 1% per kilometer. Voor de automobilist van vandaag zou dat neerkomen op een kilometerheffing van anderhalve eurocent. En wat was het effect van het kwartje van Kok op ons autogebruik? Een vermindering van maar liefst 1.7%! (Dat klopt met wat er bekend is over het effect van benznineprijzen op autogebruik. Ik citeer zo’n onderzoek: A 10 percent increase in gasoline prices is estimated to reduce VMT by as little as 0.2 percent to 0.3 percent in the short run and by 1.1 percent to 1.5 percent eventually.) En dan te bedenken dat bij het Kwartje van Kok de vaste autokosten, BPM en Wegenbelasting, gewoon in stand bleven, posten die Eurlings die wil afschaffen. Om 15% minder verkeer te krijgen zul je een autokilometer dus in elk geval 15 eurocent netto duurder duurder moeten maken, wat bruto ongever neerkomt op het dubbele. Een veelvoud dus van wat Eurlings ons nu voorspiegelt!
Mijn plan is veel beter.
Schaf het verbod af op rechts inhalen – net zo onwetenschappelijk, maar veel simpeler, veel goedkoper en, wed ik, véél effectiever.
Reacties
5 Reacties to “Het Kwartje van Camiel”
Laat een bericht achter
Dag Jan,
een klein vraagje: als een kwartje 10% was van de benzineprijs, was dan de prijs van de benzine per liter f. 2,50 in 1991?
Dan is de benzineprijs sindsdien dus nauwelijks gestegen.
Ha die Joost
Goeie vraag.
Het ‘Kwartje van Kok’ was geen echt kwartje, het was 18 guldencent op benzine en 7 op diesel, dat werd opgeteld tot een kwartje, uiteindelijk werd het voor benzine, gefaseerd, 20 cent. De benzineprijs van 1991 kan ik niet vinden, wel het gegeven dat er toen op 1 liter benzine 1 gulden 70 accijns zat, zodat een literprijs van rond de twee gulden niet onaannemelijk lijkt, en we per saldo dus te maken hadden met een benzineprijsverhoging van ongeveer 10%, met als gevolg die verwaarloosbare afname vh autoverkeer. En dat dus terwijl dat kwartje nog bovenop BPM en Wegenbelasting kwam, dit itt Camiels systeem.
Het verzet tegen dit plan kan ik me dus wel voorstellen, al is het principe – betalen per km – natuurlijk juist. Maar als je via een financiële prikkel het verkeer omlaag wilt brengen zul je vrees ik veel verder moeten gaan. Alcohol en tabaksprijzen hebben toch ook nauwelijks invloed op het gebruik? Om van coke, heroïne en crack maar te zwijgen. Wat wel goed blijkt te werken is het omgekeerde: mensen geld geven om niet in de spits te rijden, blijkt.
Dit is een typisch staaltje van wishfull thinking, ondersteund door onderzoekers die weten wat de baas wil horen. Als je gaat zoeken naar onderzoek naar de prijselasticiteit vd autokilometer, vind je maar weinig bewijs dat Camiels belofte ondersteunt.
Dat verklaart ook het verzet, ik denk dat ze de goedgelovigheid van het publiek een beetje te hoog hebben ingeschat. Typisch CDA. (Zoals de waard….)
En Eurlings wilde ook te graag, dat zag je aan alles, de hele presentatie, de foto’s, etc. kroonprins Camiel was toe aan een gloriemomentje en dit moest het worden. De wereld kreunt onder het CO2 probleem maar in Nederland hebben ze de magic bullet gevonden: autoverkeer beperken door het goedkoper te maken! Geloof jij het?
En wb de uitvoering: als je het gênante (en geldverslindende) gemodder ziet met de invoering van die OV-chipkaart (ander staaltje Nederlandse techno-overmoed) hou je je hart vast.
Beste Jan,
welk een goed idee. In de praktijk doe ik dit vaak al. Rustig door rijden tussen die vrachtwagens terwijl ze op de linkerbaan stressen.
En over dat plan van Eurlings; naarmate we meer gaan rijden word het geheel goedkoper; en naarmate we minder gaan rijden duurder. Snap jij het nog? Ik dacht toch echt dat dit plan was om mensen uit hun autos te krijgen. Blijkbaar niet.
Overigens hoorde ik een ANWB-bobo pleiten voor meer flexibele werktijden… Gaaaap.
Tot slot; leuk boek; Traffic van Tom Vanderbilt. (uitg. Allen Lane)
En doe de groeten aan neef Joost!
Marcus
[…] even over dat rechts inhalen (zie ‘Het Kwartje van Camiel’). Zat van de week op een driebaansweg, middelste baan. Naderen een afslag. Auto achter mij vindt […]
Ik heb een ander idee.
Als ze nou eens, ipv het rijden goedkoper te maken, het openbaar vervoer zouden nationaliseren, verbeteren en goedkoper maken?
Praktijkvoorbeeld: Vanaf Aalst, België, met de trein tot aan Amsterdam. Intercity vanaf Brussel. Kostprijs tot aan de grens: 40 euro (2 personen, geen kortingskaarten). Afstand: 120 km. Reistijd: 1.30 uur, 1x overstappen in Brussel, op de trein naar Amsterdam. Kostprijs vanaf de grens (Roosendaal) tot aan Amsterdam: 100 euro (2 pers., geen korting). Afstand: 140km. Reistijd: ruim 2 uur, 1x overstappen. In Rotterdam, wegens uitval trein.
Tsja…