Mark Rutte en de gezellige amputatie
Geplaatst op september 17, 2011 | Gearchiveerd onder The Semidaily Kuitenbrouwser | 9 Reacties
@Siegfried Woldhek, NRC-Handelsblad
Dit kabinet heeft veel interessante eigenschappen, maar wat mij het meest eraan fascineert is de manier waarop het de grenzen van de logica verlegt. Het begon al met die term ‘gedoogsteun’. Gedogen is iets door de vingers zien waar je tegen bent en steunen is iets mogelijk maken waar je vóór bent. Dat kan nooit allebei tegelijk. Misschien dacht Rutte aan ‘zelfregulering’ – net zo’n contradictie in termen die wereldwijd ingang vond. Als dat soort tovertaal zo goed werkt – dat biedt perspectief! Jan Peter Balkenende is vaak vergeleken met Harry Potter, maar dat was alleen vanwege zijn uiterlijk, qua modus operandus komt Mark Rutte eerder in aanmerking voor de vergelijking. Neem die speciale onderpand-deal van Finland in het Griekse steunpakket: eerst bestond hij niet, toen was het een schande dát hij bestond en vervolgens wilde Nederland er ook eentje. Het narratief over de missie naar Kunduz spot ook met cognitieve conventies: eerst was hij militair, toen werd hij civiel, vervolgens werd hij weer militair, en inmiddels is hij, allebei? Geen van beiden? En: maakt het eigenlijk wat uit?
Of neem de manier waarop dit kabinet het woord ‘kwaliteit’ gebruikt.
De gezamenlijke busondernemers luiden de noodklok omdat de aangekondigde bezuinigingen van Melanie Schultz van Haegen tot een dramatisch verlies van lijnen en diensten gaat leiden, en de staatssecretaris laat (via een woordvoerder!) weten dat haar ingrepen ‘kansen bieden’ en ‘niet tot een vermindering van de kwaliteit hoeft te leiden’. Dat worden dus niet-bestaande buslijnen van uitstekende kwaliteit?
Schulz’s collega Paul de Krom van Sociale Zaken, doet precies hetzelfde. Hij wil ongeveer de helft van alle bijstandsgerechtigden uit die uitkering hebben, maar wat zegt hij? Hij gaat ‘de kwaliteit van de Bijstand verbeteren.’
Ook VVD-fractieleider Stef Blok volgt die lijn: van al die bezuinigingen wordt de overheid alleen maar ‘beter’, stelt hij.
Ombuiging, heroverweging, hervorming, sanering, eigen verantwoordelijkheid, zelfredzaamheid, de politiek telt heel wat eufemismen voor ‘bezuinigen’, maar ‘kwaliteitsverbetering’ is toch wel de radicaalste die ik ken.
Werkgevers en bonden proberen samen allochtone werknemers de Nederlandse taal bij te brengen. Gezien de integratieagenda van dit kabinet hadden zij steun uit Den Haag verwacht, maar Rutte I trok de subsidie juist in. ‘Dit is het Jomanda-kabinet,’ sprak een ontgoochelde vakbondsman in het Journaal, ‘ze doen alsof ze ’t oplossen, maar het is allemaal nep.’
Rutte lijkt een zone te hebben opgezocht waar logica er consistentie er niet meer toe doen. Een soort verborgen dimensie, net achter de gewone. Alles lijkt normaal, en ineens loopt er iemand door een muur heen. Het past perfect bij de tijdgeest: de oude politieke algebra werkt niet meer, geen enkele vergelijking komt nog uit op nul. We willen wel nemen, maar niet geven. Iedereen wil aandacht, maar alleen krijgen. We willen geen compromissen, maar ook niet kiezen. En allebei kan niet. Hoewel? Wie zegt dat eigenlijk?
Staat er een sanctie op irrationaliteit? O ja: ‘liegen’ is slecht voor je imago. Of moeten we dat nuanceren tot opzichtig liegen? Toen Rutte zijn fameuze verklaring aflegde over het steunpakket voor Griekenland was hij nog een beetje op zoek naar de grens. Conclusie: met één zwaai 50 miljard wegtoveren is íetsje te veel van het goede. Maar honderd keer met een Prodent-grijns je excuses aanbieden en de deuk is weer weg.
Op zich is dit als strategie weer een uiterst rationele keuze. Mark Rutte is een wandelende paradox: hij is de altijd lachende autoverkoper, de prototypische allemansvriend, maar hij heeft getekend voor een missie waarmee je eigenlijk alleen vijanden kunt maken. Hij weet het, maar hij accepteert domweg niet dat het één het ander uitsluit. Wie zegt dat we er geen vrolijk tranendal van kunnen maken? Een gezellige amputatie? Rutte is de NLP-goeroe voor een zaal vol afgevloeide werknemers. Energiek beent hij heen en weer over het podium, jasje dicht, 1000 watt-grijns, en roept: ‘Dit ís geen ramp, dit is een káns! Dit ís geen probleem, dit is een uítdaging! Dit is geen afbraak, dit is een kwaliteitsverbetering! Het leven is mooi! Het leven is geweldig! Tsjakaaa!’
Rutte is een soort Ratelband. De feiten zijn wat je gelooft, wat je gelooft zijn de feiten. Welkom in het post-empiristische tijdperk.
Ik chargeer nu, denkt u wellicht. Ik zou haast zeggen: was het maar waar. Hoe er werkelijk gedacht wordt in de binnenkamers van de macht krijgen we maar zelden te zien, maar de Amerikaanse politiek journalist Ron Suskind kreeg in 2004 zo’n zeldzaam inkijkje in de schoot geworpen. Hij beschreef toen in de New York Times hoe hij na een kritisch artikel over de Bush-regering op het Witte Huis werd ontboden. Een senior staflid maakte zijn ongenoegen kenbaar en zei toen dat lieden zoals Suskind, en ik citeer: ‘’tot de ‘reality-based community’ behoren. Dat waren volgens hem ‘mensen die geloven dat oplossingen voortkomen uit een gewetensvolle bestudering van de waarneembare werkelijkheid.’ Ik knikte en mompelde iets over de Verlichting en het empirisme. Hij onderbrak me. ‘Zo werkt de wereld dus niet meer,’ vervolgde hij, ‘wij zijn ons eigen rijk, en met ons handelen creëren wij onze eigen realiteit. En terwijl jullie die realiteit bestuderen, gewetensvol, zoals jullie dat doen, handelen wij opnieuw, en scheppen weer andere nieuwe werkelijkheden, die jullie ook kunnen bestuderen. En dat is hoe de kaarten zullen worden verdeeld. Wij zijn de hoofdrolspelers van de geschiedenis, en jij, jullie allemaal – jullie rol is slechts om te bestuderen wat wij doen.’’
Kijk, dát is nog eens een vernieuwende kijk op de democratie! Alsof er iemand uit The Matrix aan het woord is. En dat dus één deur naast The Oval Office.
Sindsdien verstreek zeven jaar, zolang als het ongeveer duurt voor Amerikaanse inzichten om de oceaan over te steken. Wat vast staat is dat Rutte een fan van The Political Brain is, het boek waarin de Amerikaanse psycholoog Drew Westen laat zien hoe belangrijk emotie in de politiek is, en hoe rechts daar zijn voordeel mee doet, omdat links nog zit opgesloten in het empirisme en de Verlichting. In de ‘reality based community’. In het domein van emotie en irrationaliteit kan links slecht uit de voeten, dus dáár moet het spel gespeeld worden. Links brengt steeds meer prefrontale cortex in stelling (Cohen jurist, Plasterk geneticus, Samsom kernfysicus, Sap econometrist – rechtlijniger komen ze niet), dus: je verlegt het spel naar een andere hersenkwab. Precies wat Rutte doet. In het debat over zijn misrepresentatie van het Griekenland-pakket zei hij uiteindelijk dat hij geen verkeerde informatie had verstrekt omdat zijn ‘som klopte’. Geniaal. De som klopte inderdaad, maar de uitkomst was volslagen onjuist!
‘Ja maar wacht eens, dat klopt niet!’
Ik hoor het Jolande Sap roepen.
Rutte’s reactie zie ik ook voor me.
‘Dat zou kunnen,’ zegt hij vriendelijk, met die typische, korte heen-en-weer beweging van zijn hoofd, om aan te geven dat hij niet diep nadenkt. ‘Maar eh, wat was de vraag?’
Reacties
9 Reacties to “Mark Rutte en de gezellige amputatie”
Laat een bericht achter
Superleuk en scherp geobserveerd!
Ik mis Roemer in dit stuk!
Denk daar maar eens over na
Ja, goed opgemerkt. Maar het is misschien niet voor niets dat Emile Roemer in verhouding tot genoemde collega’s iets minder lang op school heeft gezeten, makkelijker uit zijn hart spreekt en meer een beroep doet op het gezond verstand, én allerwege als meest succesvolle oppositie-politicus wordt gezien! Je zóu haast denken dat daar een verband ligt.
Goed stuk en helaas de waarheid.en dat maakt mij triest.
Rutte en Wilders verdienen een standbeeld. Met hun “post-empirische” (Ratelband)strategie weten ze te stijgen in de polls, en weten ze zelfs de “profrontale cortex” van een jurist (Cohen), een geneticus (Plaskerk), een kernfysicus (Samson), een econometrist (Sap), zodanig te beinvloeden dat zij tegenstanders weten te transformeren tot steunverleners van hun beleid. De steun wordt van harte gegegeven daar waar Wilders afhaakt en linksom, linkse en monarchistische stemmen weet te winnen. Wilders en Rutte stijgen in de polls en links zit – met prodent grijns van Rutte – diep in het dal. Beter is, ze worden door de “lachende autoverkoper” Rutte met een prodent-grijns de afgrond ingeduwd.
Drs.Ing.Leen Callender (politiek-analist)
Ja…. heerlijke schets van de Rutte-religie…en inderdaad.. de linkse oppositie redeneert nog vanuit de ratio…dat werkt dus niet.
hopelijk zijn ze daar nu wakker geworden door uw analyse en betoog.
Was er niet een film: “Wag the dog”? Verder: dit is de kernstelling van het postmodernisme (en het multiculturalisme). Het verbaast me al niet meer.
[…] zo erg). Toch niet iemand naar wie wij met genoegen verwijzen (zie ook: Youp van ‘t Hek). Deze is echter aardig: over Rutte als volkomen losgezongen van de realiteit: amputatie als […]
En mijn gedoogsteunkouzen zijn ook al gehackt, geschrapt, bedoel ik.
Donner.