Circus Onbenul

Geplaatst op juni 12, 2013 | Gearchiveerd onder NRC HANDELSBLAD, The Semidaily Kuitenbrouwser | Reageer

-Hallo lieve luisteraars, daar zijn we dan weer met Eén Op Twee Van Drie Tot Vier op Radio 5, tot voor kort van zes tot zeven op Radio 8 en binnenkort misschien van negen tot tien op Radio 11, dat is nog onduidelijk, en misschien worden we binnenkort ook wel geheel wegbezuinigd.

– Mijn naam is Tanja Boljé en naast mij zit zoals altijd mijn vaste compaan Tjerk van den Nachgtkaerschenmaeckers. Tjerk, wat gaan we doen?!

– Eurocommissaris Olli Rehn heeft zijn langverwachte oordeel gegeven over de begrotingsplannen van het Kabinet Rutte. We praten erover met Patty Brard en René van der Gijp.

– Straks ook aandacht voor de vraag waarom schildpadden nooit achter hun eigen staart aanrennen, maar nu eerst het eerste onderwerp. Gisteren verscheen het boek ‘Circus Onbenul, brokken maken buiten de box’, geschreven door prof. mr. dr. ir. Ignatius Leerbeer, emeritus hoogleraar interdisciplinaire bestuurskunde aan de Universiteit van Venlo, die bij ons in de studio is.

– Professor, Circus Onbenul, wat bedoelt u daarmee?

– Nou kijk – als er dingen mis gaan bij de overheid lees je steeds vaker dat er allerlei deskundigen waren die daar lang van tevoren voor gewaarschuwd hebben. Dat toeslagenstelsel bijvoorbeeld, waar zo mee gefraudeerd wordt, of die Fyra-treinen, voor deskundigen was het volkomen duidelijk dat dat mis zou gaan. Dus dan denk je: wordt er niet naar die mensen geluisterd?

– En?

– Eh, nee, er wordt inderdaad niet naar die mensen geluisterd.

– Hoe komt dat?

– Inhoudelijke deskundigheid is voorvde moderne bestuurder eerder een handicap dan een voordeel. Mensen die ergens echt verstand van hebben, zijn verdacht. ‘Niet gehinderd door kennis van zaken’ – vroeger werd dat sarcastisch bedoeld, tegenwoordig is het echt een compliment. Dat je ergens geen snars van af weet spreekt in je voordeel, want dan ben je minder ‘belast met vooroordelen en conventies’, zoals het dan heet. Bestuurders moeten rouleren van sector naar sector, want dat houdt ze ‘fris’ en ‘scherp’. Vroeger zeiden we dat iemand ergens ‘de ballen verstand’ van had, of van ‘toeten noch blazen wist’, maar tegenwoordig ben je dan ‘fris’. Dan kun je ‘buiten de box denken,’ ook iets waar je veel eer mee inlegt, tegenwoordig, als je dat kan.

– Juist. Noemt u eens een voorbeeld?

– Ik noemde al de Fyra. Iedereen bij de NS en Verkeer en Waterstaat met een béétje verstand van hogesnelheidstreinen zei al meteen dat dit een catastrofe zou worden, maar de hoogste baas komt van een reclamebureau, en die neemt die ingenieurs niet serieus. Hij wordt nu opgevolgd door de directeur van de Bloemenveiling in Aalsmeer, dus dat wordt ook interessant. En zo verdwijnt die echte vakdeskundigheid uit het bedrijf, want ja, echte hoogvliegers rouleren, dus als je niet rouleert ben je geen hoogvlieger, en dan luistert er niemand naar je. Zo komen steeds meer bestuurders terecht in sectoren waar ze geen verstand van hebben. Dat bedoel ik met Circus Onbenul: je creëert een reizend circus van ‘frisse’ ondeskundige bestuurders, die van het ene onverstandige project naar het andere trekken. Die ingenieur die eigenlijk bij Verkeer en Waterstaat zou moeten zitten om die Fyra tegen te houden, die zit bij Onderwijs het eindexamen Nederlands samen te stellen, waar niets van blijkt te kloppen. Want ja, de examendeskundigen van het Ministerie van Onderwijs, die zijn inmiddels naar Financiën doorgeschoven, en die gaan daar dan een geweldig nieuw toeslagenstelsel invoeren. ‘Dan krijg je grootschalige fraude!’ roept daar dan iemand die er wél verstand van heeft, maar die is dus te veel ‘belast met geijkte opvattingen’, die moet zijn ‘horizon verbreden’. Dus die wordt dan Projectmanager bij de Noord-Zuid-lijn in Amsterdam, of zo. Of hij gaat het taxibedrijf dereguleren. Of hij gaat naar een woningbouwcorporatie en koopt een oud stoomschip. Of naar een zorgkoepel, en schaft een 18e eeuws kasteel aan, dat bij nader niet zo geschikt is als revalidatiecentrum. Begrijpt u? Het maakt eigenlijk niet uit, als hij of zij er maar géén verstand van heeft, daar gaat het om. En zo lopen op een gegeven moment al die bestuurders buiten hun box brokken te maken. En dan komt er weer een parlementaire enquête. Liefst met Kamerleden die er ook niets van af weten.

– U schetst een somber beeld. Moeten we die cultuur terugdraaien, denkt u?

– Tja, dat zou kunnen. Maar we kunnen natuurlijk ook gewoon nog even dóórgaan met dat rouleren, want als je dat maar lang genoeg doet, komt er een moment waarop iedereen weer op een post zit waarvoor hij ook de vereiste deskundigheid heeft. En dan moet je er snel mee stoppen. Begrijpt u?

– Ja nee, heel interessant.

– Juist! Wij spraken met professor Ignatius Leerbeer, hoogleraar interdisciplinaire bestuurskunde aan de Universiteit van Venlo, en schrijver van het boek Circus Onbenul, Brokken Maken Buiten De Box.

– U luistert nog steeds naar Eén Op Twee Van Drie Tot Vier op Radio 5, tot voor kort van zes tot zeven op Radio 8 en binnenkort misschien van negen tot tien op Radio 11. Zo meteen Patty Brard en René van der Gijp over het rapport van Olli Rehn, maar nu eerst: muziek!

– Luistert u naar Brainpower met het nummer Expertise!

Reacties

Laat een bericht achter